Valelerin Sorumluluğu
VALEYE TESLİM EDİLEN ARACIN ZARAR GÖRMESİ NETİCESİNDE VALELERİN VE HİZMETİ SUNAN İŞLETMENİN SORUMLULUĞU
Günlük hayatta sıklıkla karşımıza çıkabilen restoran, otel, alışveriş merkezi gibi işletmelerin sunduğu kolaylık ve hizmet olan vale hizmeti neticesinde valeler müşterilerin aracına kusurlu davranışlarıyla zarar verebilirler.
Peki valelerin tam kusuruyla müşterilerin araçlarının zarar görmesine sebebiyet verdikleri durumlarda sorumlulukları nelerdir?
Araç sahipleri maddi ve manevi zararlarını gidermek için hangi hukuki yollara başvurabilirler?
VALENİN VERDİĞİ ZARARLARDAN İŞLETME DE SORUMLU MUDUR?
Kişiler günlük hayatlarında otel, restoran, alışveriş merkezi gibi işletmelere gittiklerinde vale hizmetinden faydalanırlarsa vale hizmeti sağlayan işletme ile müşteriler arasında bir sözleşme kurulmuş olur. Kurulan sözleşme gereğince de valenin teslim aldığı aracı aldığı gibi teslim etmesi gerekir. Aksi halde sözleşmenin kendisine yüklediği güven ve özenle koruma borcunu aykırı davranmak suretiyle araçta zararın oluşmasına sebebiyet vermiş olacaktır.
Kurulan bu sözleşme kapsamında valelerin hizmet sırasında araçlara verdikleri zararlardan işletme sahipleri de sorumludur. Eğer aracın zarar görmesine vale tam kusuruyla sebebiyet vermişse vale hizmetini sağlayan işletme zararın tamamını karşılamakla yükümlüdür. Çünkü aracıyla işletmeye gelen araç sahipleri güven ilişkisi çerçevesinde araçlarını valeye bırakmaktadır, güven ve özen borcu gereğince de aracın korunması ve zarar görmemesinin sağlanması gerekmektedir.
İŞLETMENİN “HUKUKİ SORUMLULUĞUMU YOKTUR” ŞEKLİNDE ARAÇ TESLİM FİŞİNE ŞERH DÜŞMESİ SORUMLULUKTAN KURTULMAK İÇİN YETERLİ MİDİR?
Vale hizmeti neticesinde hizmete ilişkin verilen araç teslim fişlerinin arkasında yazan işletmenin vale hizmeti sebebiyle meydana gelen zararlardan sorumlu olmayacaklarına ilişkin şerh işletmenin sorumluluktan kurtulmasını sağlamayacaktır. Hizmet neticesinde verilen araç teslim fişinde yazan bu kayıt geçersizdir ve işletmenin valenin verdiği zararlardan dolayı sorumluluğu devam edecektir.
İŞLETME VE VALE HANGİ HALLERDE SORUMLULUKTAN KURTULABİLİR?
Ancak hem valelerin hem de işletme sahiplerinin zararın tazmini borcundan kurtulması mümkün müdür?
Bazı işletmeler, vale hizmeti sırasında meydana gelebilecek kazalar için özel sorumluluk sigortaları yaptırmaktadır. Bu sigorta, valenin görevini ifa ederken kazaya sebep olması durumunda zararın sigorta şirketi tarafından karşılanmasını sağlar. Sigorta şirketi tarafından hasar daha hızlı ve güvenli şekilde karşılanacaktır. Sigorta şirketinin ve sigorta poliçesi kapsamında teminatın tespiti için bu kapsamda sürecin avukatla takibi önem arz edecektir.
YARGITAYIN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI ;
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/3076 Esas, 2018/498 Karar, 21.03.2018 Tarih
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/3076 Esas, 2018/498 Karar sayılı ilamı ile lokanta otoparkına park edilmek üzere teslim edilen aracın vedia sözleşmesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ve doğan zararlardan lokanta görevlisi ve işletmenin sorumlu olduğunu belirtmiştir.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi Esas No: 2021/18006 Karar No: 2021/7993 Karar Tarihi: 28/10/2021
Dava, trafik kazasına dayalı tazminat istemine ilişkindir. Somut olayda kazaya karışan aracın, araç maliki davalı ... tarafından diğer davalı işletmenin/cafenin vale görevlisine kendi rızası ile teslim edildiği konusunda uyuşmazlık yoktur. Araç malikince aracın valeye teslimi araç üzerindeki yararlanılmayı bir başka kimseye devir ettiğinden söz edilemeyeceği gibi, söz konusu teslim işlemi de çok kısa süreli gerçekleşmesi karşısında davalı ...’nin aracını fiili ve hukuki yararlanması başkasına ait olacak şekilde devir ettiğinden de söz edilemez. Açıklanan bu nedenlerle kısa süreliğine vedia akdi kapsamında aracını vale görevlisine teslim eden araç malikinin işletenlik sıfatının kalktığından, zarar ile arasındaki illiyet bağının ortadan kalktığından ve zarardan sorumlu olmadığından söz edilemeyecektir.
Diğer taraftan her ne kadar kazaya konu araç, vedia sözleşmesi kapsamında davalı işletmeye bırakılmış ise de, davalı işletmenin KTK’nın 104. maddesi kapsamında sayılan motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan teşebbüslerden olmaması nedeni ile taraflar arasındaki bu vedia ilişkisi de sözleşmenin tarafları arasında/iç ilişkide geçerli olup 3. kişileri etkileyecek nitelikte olmadığından davalı ...’nin sorumluluğu bu kapsamda da ortadan kalktığından söz edilemez.
Yargıtay 17.Hukuk Dairesi 2012/9462 E. 2013/772 K. Sayılı kararıyla ;
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2012/9462 E. 2013/772 K. Sayılı ilamında da açık bir şekilde restoran sahibinin, valenin verdiği müşteri park hizmeti nedeni ile oluşan zararı karşılamak zorunda olduğunu belirtmiştir.
SONUÇ VE TAVSİYELER
Valelerin sebebiyet verdiği kazalar işletmelerin sayısının artması sebebiyle son zamanlarda çok fazla karşımıza çıkmakta olup aracı zarar gören araç sahiplerinin maddi ve manevi haklarının korunması için alanında uzman avukatlarla sürecin takibi yapılmalıdır ve araç hasarlarında zamanaşımı süresinin kısa olduğu gözetilerek zarar meydana geldiğinde gecikmeden hukuki yollara başvurularak zararın tazmini sağlanmalıdır.
