Trafik Kazası Sebebiyle Geçici İş Göremezlik Tazminati Nedir Ve Hangi Durumlarda Hak Kazanilir?
Trafik kazaları fiziksel yaralanmalara yol açtığı gibi, aynı zamanda meydana gelen yaralanmalar sebebiyle kişilerin çalışma hayatını da olumsuz etkilemektedir. İşte bu noktada, "geçici iş göremezlik tazminatı" devreye girer.
GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI NEDİR?
Trafik kazası sebebiyle meydana gelen yaralanmalar neticesinde kişinin belirli bir süre boyunca çalışamayacak durumda olması ve günlük aktivitelerini yaparken daha fazla efor sarf etmesi halinde talep edilebilen bir tazminat türüdür. Türk Borçlar Kanunu’nun Bedensel Zararlar başlığı altında yer alan 54. maddesinde düzenlenmiş olup, Yargıtay 4. ve 17. Hukuk Daireleri’nin görev alanına girmektedir. Bu tazminat, kazadan kaynaklanan geçici iş göremezlik süresi boyunca çalışamadığı için gelir elde edemeyen kazazedelerin kazanç ve iş kaybının telafi edilmesini amaçlayan, geçmişe yönelik bir tazminat türüdür.
Kazanç kaybı, sadece gerçek bir kazancın kaybı ile sınırlı olmayıp; haksız fiil sebebiyle geçici iş göremez hale gelen kişiler kazanın meydana gelmemesi halinde çalışmaya başlama ve kazanç elde ihtimalleri de göz önünde bulundurulur.
HANGİ DURUMLARDA GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATINA HAK KAZANILIR?
Geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanılması için belirli koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu koşullar şöyledir;
1) 18 Yaşından Büyük Olmak
Öncelikle geçici iş göremezlik tazminatının kazanç kaybı niteliğinde bir tazminat türü olması sebebiyle, tazminat talebinde bulunacak kişinin gelir elde etme yaş koşulunu sağlaması gerekmektedir. İş Kanunu maddeleri ve Yargıtay Kararları uyarınca gelir elde etme yaşı 18 olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple lise ve öncesi düzeyinde eğitim alan 18 yaş altı bireyler geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanamamaktadırlar. Ancak meslek lisesinde okurken eğitim planı sebebiyle çalışmakta olan kişiler bu duruma istisna oluşturmakta olup, kazanç sağladıkları ispatlandığı takdirde bu kişiler geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanmaktadır.
2) Kazanın Meydana Gelmesi ve Tam Kusurlu Olmamak
Geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanılması için bir trafik kazasının meydana gelmiş olması ve yaralanan kişinin meydana gelen kazada tam kusurlu (%100 kusur) olmaması gerekmektedir. Haksız eylemin gerçekleşmesinde tam kusurlu olan kişiler, kendi eylemleriyle yaralanmaları sebebiyle tazminata hak kazanamamaktadırlar.
3) Yaralanma Durumu
Kişinin trafik kazası sonucunda yaralanması, geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanmanın bir diğer önemli şarttır. Meydana gelen yaralanmanın kişinin çalışmasını ve günlük faaliyetlerini etkileyecek bir düzeyde olması ve belgelenmesi gerekmektedir.
4) Geçici İş Göremezlik Süresi
Geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanmak için, kişinin iş göremezlik süresinin olduğunun kanıtlanması beklenmektedir. Yaralanan kişinin kaza sonrasında hastanede yapılan muayenesine ilişkin tedavi evrakları incelenerek oluşturulan üniversite hastanesinden alınan sağlık kurulu raporu ile adli tıp yönetmeliklerinde belirlenen süreler uyarınca kişinin iş göremez olduğu süre belirlenmektedir. Sağlık kurulu raporu ile belirlenen süre boyunca kişi %100 iş göremez sayılacaktır.
5) Yaralanan Kişinin Çalışmaya Devam Etmemesi
Tazminata hak kazanılması için iş göremez durumda olan kişinin çalışmaya devam ettiği veya gelir elde etmeye devam ettiği durumlarda, kişi geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanamamaktadır. Geçici iş göremezlik tazminatı kişinin meydana gelen haksız fiil sebebiyle kazanç ve iş kaybı yaşaması halinde hak kazanılan bir tazminat türü olup, çalışılamayan sürede elde edileceği varsayılan gelirin kişiye geri kazandırılmasını amaçlamaktadır. Bu sebeple iş göremez olduğu halde çalışmaya devam eden kişiler, çalışmasa dahi gelir kaybı yaşamayan kişiler (örneğin; 4C kapsamında olan memur statüsündeki kişiler) kazanç ve iş kaybı yaşamamaları sebebiyle geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanamamaktadırlar.
TAZMİNAT HESAPLAMASI YAPILIRKEN BAZ ALINAN HUSUSLAR NELERDİR?
Tazminatın miktarı kişinin son gelirine, geçirdiği yaralanmanın ciddiyetine, kusur oranına ve iş gücü kaybının süresine göre değişiklik göstermektedir. Kaza sonrası tutulan kaza tespit tutanakları, olay yeri inceleme tutanakları ve ifade tutanakları incelenerek hazırlanan kusur raporu ile kaza taraflarının kusur oranları; kaza sonrası muayene sonucunda hazırlanan tedavi evrakları incelenerek hazırlanan sağlık kurulu raporu ve maluliyet raporu ile iş göremezlik oranı belirlenmektedir. Belirlenen oranlar tazminat miktarını doğrudan etkilemektedir.
Tazminat hesaplaması aktüer bilirkişisi tarafından yapılmakta olup, hesaplamada kazanın meydana geldiği tarihten itibaren geçici iş göremezliğin son bulacağı süre arasında kişinin muhtemel kazancı baz alınarak hesaplama yapılmaktadır. Çalışan kişilerin muhtemel kazançları SGK Hizmet Dökümleri ve maaş bordroları incelenerek belirlenirken; çalışmayan kişilerin kazançları, çalışma/ kazanç etme ihtimali göz önünde bulundurularak asgari net ücret üzerinden hesaplanmaktadır.
SONUÇ
Trafik kazası sonucu meydana gelen geçici iş göremezlik tazminatı, bireylerin ekonomik açıdan korunmasını sağlayan önemli bir hukuki haktır. Bu tazminattan yararlanmak için gerekli olan şartların yerine getirilmesi ve doğru adımların atılması büyük önem taşımaktadır.
GNB Hukuk Bürosu olarak, trafik kazası sebebiyle meydana gelen geçici iş göremezliğe ilişkin zararı gidermek adına müvekkillerimize etkin ve sonuç odaklı hukuki destek sunmaktayız. Uzman ekibimiz, idare hukukuna dair güncel içtihatları ve mevzuat değişikliklerini yakından takip ederek müvekkillerimize en etkin çözümleri sunmaktadır. Trafik kazası sebebiyle meydana gelen zararınıza ilişkin hukuki danışmanlık almak ve süreci profesyonel bir yaklaşımla yönetmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
