50CC Altı Motorlu Bisiklet Ve Elektrikli Bisikletlerde Sigorta Şirketlerinin Sorumluluğu
Bilmeniz Gerekenler
Ülkemizde 50cc altı motorlu bisikletler ve elektrikli bisikletler, ulaşımda pratik ve ekonomik çözümler sunuyor. Ancak bu araçların kullanımıyla ilgili sigorta şirketlerinin sorumluluğu, pek çok kişi için kafa karıştırıcı olabiliyor. Peki, bu araçlarda sigorta zorunlu mu? Hukuki sorumluluklar neler? İşte yasal mevzuat ve mahkeme kararları ışığında detaylar…
1. Motorlu Bisikletin Yasal Tanımı: (50cc ve 4 KW Sınırı)
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesine göre, Motosiklet, Bisiklet ve motorlu bisiklet şu şekilde tanımlanır:
“Motosiklet : (Değişik: 12/7/2013-6495/13 md.) ... tasarım hızı 45 km/saatten ve/veya silindir kapasitesi 50 santimetreküpten fazla olan sepetli veya sepetsiz iki veya üç tekerlekli motorlu taşıtlar ve net motor gücü 15 kilovatı, net ağırlığı 400 kilogramı, yük taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır. Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz. Bunlardan karoseri yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli motosikletlere yük motosikleti (triportör) denir.
Bisiklet : (Değişik: 12/7/2013-6495/13 md.) Üzerinde bulunan insanın adale gücü ile pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden motorsuz taşıtlardır. ... sürekli anma gücü 0,25 KW’ı geçmeyen, hızlandıkça gücü düşen ve hızı en fazla 25 km/saate ulaştıktan sonra veya pedal çevrilmeye ara verildikten hemen sonra gücü tamamen kesilen elektrikli bisikletler de bu sınıfa girer.
Motorlu bisiklet (...): (Değişik: 12/7/2013-6495/13 md.) ... hızı saatte 45 kilometreyi, içten yanmalı motorlu ise silindir hacmi 50 santimetreküpü, elektrik motorlu ise ... sürekli nominal güç çıkışı 4 kilovatı geçmeyen iki veya üç tekerlekli taşıtlar ile aynı özelliklere sahip net ağırlığı 350 kilogramı aşmayan dört tekerlekli motorlu taşıtlardır. Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz." olarak tanımlanmıştır.
2918 Sayılı Yasanın 103. maddesinde de “motorsuz taşıtlar ile motorlu bisiklet sürücülerinin” hukuki sorumluluğunun genel hükümlere tabi bulunduğu öngörülmüştür.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 08/12/2021 tarih ve 2021/2357 Esas, 2021/9961 Karar sayılı ilamıyla; “davalının sorumlu olduğu iddia edilen aracın Karayolları Trafik Kanunu’nun tanımlarla ilgili 3. maddesinde belirtilen, elektrik motorlu bisiklet ve ... sürekli nominal güç çıkışı 4 kilovatı geçmeyen iki veya tekerlekli taşıtlardan olduğu ve 2918 Sayılı Yasanın 103. maddesinde de motorsuz taşıtlar ile motorlu bisiklet sürücülerinin hukuki sorumluluğunun genel hükümlere tabi bulunduğu gözetilerek davalı kuruma husumet yöneltilemeyecek olup yerel mahkemece husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiği” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
2. Trafik Sigortası Zorunlu mu?
Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesi, motorlu araçların trafik sigortası yaptırmasını zorunlu kılıyor. Ancak motorlu bisikletleri bu kapsamda değerlendirilmemiştir.
Yargıtay kararlarında, aracın teknik özelliklerinin (güç, hız, motor tipi) titizlikle incelenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Örneğin, Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 15.06.2016 tarihli ve 2015/15052 Esas, 2016/7351 Karar sayılı ilamıyla; "Somut olayda, olay yeri basit krokisinde kazaya karışan araç 5001503 şasi nolu motorbisiklet olarak belirtilmiş olup dosya kapsamından trafik sigortası yaptırması zorunlu bir araç olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Mahkemece, bu aracın tespiti ile araç üzerinde gerektiğinde bilirkişi incelemesi yaptırılmak sureti ile aracın trafik sigortası yaptırması zorunlu araçlardan olup olmadığı belirlenmeli, trafik sigortası yapılması zorunlu araçlardan olmadığının anlaşılması halinde davacının davalı ...'ndan talep hakkının bulunmadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken bu husus gözden kaçırılarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 19.10.2017 tarihli ve 2015/2783 Esas, 2017/9342 Karar sayılı ilamıyla; “trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminat istemine ilişkin davada, kaza tespit tutanağında ve ceza dosyasında alınan bilirkişi raporunda desteğin yolcu olduğu tescilsiz aracın motorlu bisiklet olduğu belirtilmiştir. Dosya kapsamından söz konusu aracın trafik sigortası yaptırması zorunlu bir araç olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Mahkemece, bu hususta yapılan araştırma inceleme hüküm vermeye yeterli değildir. Makine mühendisi bilirkişi tarafından aracın tipi veya motor seri nosunun mevcut olmadığını, dosyada başka bilgi belge mevcut olmadığından mahkemenin istediği hususta tespit yapamadığını bildirmiştir. Bu durumda mahkemece, desteğin yolcu olduğu tescilsiz ve plakasız araç üzerinde keşif yapılarak 50 cc'nin altında olup olmadığı araştırılarak husumet belirlenmesi gerektiği” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 27/11/2017 gün ve 2017/4671 Esas 2017/10948 karar sayılı ilamında "konusunda uzman makine mühendisi bilirkişiden tescilsiz ve plakasız elektrikli bisiklet üzerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak husumetin belirlenmesi gerektiği" gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
3. Güvence Hesabı Ne Zaman Devreye Girer?
Güvence Hesabı Yönetmeliği’nin 9. maddesine göre, trafik sigortası bulunmayan araçların neden olduğu zararlar için başvurulabiliyor. Ancak bunun için: aracın sigorta zorunluluğu olan bir taşıt olduğunun ispatlanması gerekmektedir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 06.10.2020 gün ve 2018/5754 Esas 2020/5161 karar sayılı ilamında; “2918 sayılı KTK.nın 91. Maddesinde motorlu araçların trafik sigortası yaptırmalarının zorunlu olduğu, Güvence Hesabı Yönetmeliği'nin 9. maddesinde trafik sigortası bulunmayan araçların neden olduğu bedensel zararlar için Güvence Hesabına başvurulabileceği,” belirtilmiştir.
4. Hukuki Süreçte Nelere Dikkat Edilmeli?
Teknik Belgeler: Aracınızın motor gücü, silindir hacmi ve hız sınırını gösteren belgeleri saklayın.
Bilirkişi Raporu: Kazaya karışan aracın niteliğini belirlemek için mutlaka uzman görüşü alın.
SON SÖZ: Sorumluluğunuzun Farkında Olun!
50cc altı motorlu bisikletlerde sigorta zorunlu değil ancak elektrikli bisikletlerde teknik kriterlere dikkat edilmeli. Aracınızın özelliklerini iyi bilin, gerekiyorsa sigorta yaptırın. Kazalarda hukuki süreçler uzmanlık gerektirir; bu nedenle teknik raporlar ve bilirkişi incelemeleri hayati önem taşır.
Unutmayın: Kanunlar, teknik detaylara göre şekillenir. Aracınızın sınırları aşmaması, hem güvenliğiniz hem de hukuki sorumluluğunuz açısından kritiktir!
İlgi Çekici Başlıklar:
- "Elektrikli Bisikletiniz 0,25 KW’ı Geçiyor mu? Cezası Ağır Olabilir!"
- "50cc Altı Motorlular Sigortadan Muaf, Peki Ya Elektrikliler?"
- "Yargıtay Diyor Ki: Eksik Bilirkişi Raporuyla Kazanamazsınız!"
